14 Eylül Çarşamba, 14:00 – 17:00 ve 15 Eylül Perşembe, 14:00 – 17:00

(2 oturuma da katılım gerekmektedir.)

Yürütücüler

• Gizem Alataş Temel, Eskişehir Teknik Üniversitesi, Mimarlık Bölümü
• Nihal Zengin, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Zile Meslek Yüksekokulu, Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü
• Ruşen Yamaçlı, Eskişehir Teknik Üniversitesi, Mimarlık Bölümü

Özet:

Günümüzde hem tasarım disiplinlerinin üyeleri hem de yerel topluluk üyeleri olarak, küresel bir sorun haline gelmiş olan iklim değişikliğinin etkilerini gerek gündelik hayatımızda gerek ise profesyonel pratiklerimizde deneyimlenmektedir. İçinde bulunduğumuz iklim krizine yönelik güncel çözüm önerilerinin ise sıklıkla performans tabanlı olduğu ve yukarıdan aşağıya (top-down) yaklaşımlar barındırdığı görülmektedir. Bu bağlamda kentsel taktikler ve taktiksel kentleşme uygulamaları, yalnızca yerel toplulukların değil aynı zamanda yerel yönetimler ve kar amacı gütmeyen kurumların da katılımına elverişli ve yukarıdan aşağı doğru bir oluş barındıran doğası gereği, söz konusu sorunlara yönelik geliştirilmeye açık bir tasarım aracı olarak düşünülmüştür.

Bu çalıştay iklim değişikliğinden kaynaklanan, kentsel gündelik yaşam üzerindeki etkileri en aza indirgeyebilmek için yerel ölçekte yerel topluluklar ile üretilebilecek çözüm önerilerine yeni bir alternatif modeli önermek üzerine kurgulanmıştır. Çalışmanın kapsamı, toplumsal ihtiyaçları da içine alabilecek, aşağıdan yukarıya (bottom-up) tasarım/uygulama yaklaşımını benimsemiş, iklime duyarlı kentsel taktik önerilerinin üretilmesini içermektedir. Bu bağlamda katılımcıların, çalışma için seçilen alanlarda tespit edilen kamusal ihtiyaçların yanı sıra; iklimsel özelliklere, yapılı çevrenin niteliğine göre farklılaşabilen yerel iklim alanlarına ve değişen iklimin olumsuz etkileri ile ortaya çıkan diğer güncel ihtiyaçlara yönelik çözüm alternatifleri olarak sunulabilecek, kentsel taktik (pop-up, geçici, kalıcı kurulumlar) önerileri getirmeleri amaçlanmaktadır. Çalışma süresince katılımcıların iklime duyarlı tasarımı nasıl tanımladıkları, kentteki tasarım taktiklerini iklime duyarlı tasarım farkındalığı ile nasıl sentezledikleri Google Docs ve Miro/Zoom gibi uygulamalarda gerçekleştirilecek anket ve gözlemler ile kayıt altına alınacaktır. Atölye çalışması öncesi ve sonrasında katılımcılara dağıtılacak açık ve kapalı uçlu sorular içeren anketler sayesinde, katılımcıların taktiksel kentleşme ve iklime duyarlı tasarım konularındaki bilgi, farkındalık ve duyarlılıklarının ölçülmesi hedeflenmektedir. Atölye çalışması sonunda her bir çalışma grubunun iklime duyarlı tasarım manifestolarını açıklayan kısa bir rapor hazırlamaları ve tasarım fikirlerine dair poster oluşturarak bunları zoom ortamında sunmaları beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Taktiksel kentleşme, iklim değişikliği, yeniden üretim

14 Eylül Çarşamba, 14:00 – 17:00

Yürütücüler

• Tuğçe Ecem Tüfek, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Endüstriyel Tasarım Bölümü
• Koray Gelmez, İstanbul Teknik Üniversitesi, Endüstriyel Tasarım Bölümü

Özet:

Birer pratik olarak ele alındıklarında tasarlama ile yazma süreçleri arasında çeşitli paralelliklerden bahsedilebilir (Orr & Blythman, 2002). Yazma aktiviteleri, tasarımın pratik ve bilişsel süreçlerinin çeşitli aşamalarına bir teşvik unsuru olarak entegre edilebilir. Tasarım alanına başka alanlardan yazma aktiviteleri adapte edebileceği gibi sırf bu alana özel yazma pratiklerini geliştirilmesi de önemlidir (Lockheart & Wood, 2007). Hikaye tamamlama yöntemi kişilerin belirli konular hakkındaki deneyimlerini, görüşlerini ve anlamlandırma süreçlerini keşfetmek amacıyla özellikle psikoloji ve eğitim gibi farklı alanlarda uygulamaları olan nispeten yeni bir yaklaşımdır (Gravett & Winstone, 2021; Moller & Tischner, 2019). Hikaye tamamlama yöntemi kapsamında hem bireysel hem de çoklu katılımı destekleyen birtakım alt-teknikler geliştirilebilir. Bu yöntemde katılımcılar, araştırmacı tarafından araştırmanın hedeflerine göre önceden tasarlanmış bir ‘hikaye kökü’nden yola çıkarak bir hikaye kurgularlar. Hikaye tamamlama başta projektif bir veri toplama yöntemi olarak ortaya çıkmış olsa da, gelecek öngörüleri oluşturmak için de kullanılabilmiştir (Troiano vd., 2021). Hikaye tamamlama yönteminin henüz yeni ve adapte edilebilir doğasından ötürü tasarım alanında çok sesliliği destekleyecek çeşitli uygulamaları olabilir. Bu çalıştay da hikaye tamamlama yönteminin ürün fikri geliştirme sürecine muhtemel entegrasyonunu ve etkilerini anlamak amacıyla kurgulanmıştır.

Çalıştay kapsamında katılımcılara hikaye tamamlama bir ürün geliştirme yöntemi olarak tanıtılacaktır. Çalıştayın ilk aşamasında katılımcılara “hikaye tamamlama yöntemi” ve “kartopu yazma tekniği” hakkında bir bilgilendirme sunumu yapılacaktır. Sonrasında katılımcılarla verilecek tasarım problemine uygun birer hikaye şablonu paylaşılacaktır. Katılımcılar öğrendikleri yöntemleri kullanarak birer hikaye kurgulayacak ve storyboard oluşturacaklardır. Son aşamada üretilen bu çıktılar ürün fikri geliştirmek için kullanılacaktır. Çalıştay, çıktıların ve deneyimlerin paylaşıldığı bir oturum ile sonlandırılacaktır.

Çalıştay kapsamında kurgulanan etkinlikler sayesinde katılımcıların, hikaye tamamlama yönteminin kullanıldığı ürün fikri geliştirme sürecini önceki deneyimleri ile karşılaştırması mümkün olabilecektir. Bu sayede yürütücüler bu yeni yöntemin ile katılımcıların normalde izledikleri süreçler arasındaki benzerlik ve farklılıklar hakkında bilgi alabileceklerdir. Çalıştay sonucunda hikaye tamamlama yönteminin ürün fikri geliştirme sürecine olası entegrasyonu ve etkilerine yönelik çıktılar elde edilmesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: hikaye tamamlama yöntemi, hikayeleştime, fikir geliştirme, ürün tasarımı.

15 Eylül Perşembe, 9:00 – 13:00

Yürütücüler

• Yekta Bakırlıoğlu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Endüstriyel Tasarım Bölümü

Özet:

Bu çalıştayda, alternatif yerel iş modellerini olanaklı kılmak ve sürdürmek için açık tasarımların seri üretiminin potansiyelini keşfetmeyi amaçlayan Seri Üretilmiş Açık Tasarımlar Yoluyla Dağıtılmış Üretim (DF-MOD) TÜBİTAK-MSCA COFUND projesi kapsamında geliştirilen Ağ İş Model Kanvası [Networked Business Model Canvas] yaratıcı aracı kullanılacaktır. DF-MOD projesi, yerel üretimle desteklenen seri üretilmiş açık tasarımların, onları destekleyen alternatif iş modelleri tarafından desteklendiği sürece döngüsel ekonomi stratejilerini mümkün kılabileceğini öne sürüyor. Hem bilinçli tüketiciler, aktif kullanıcılar ve türetici/kendin-yapçıların, hem de yerel, bölgesel ve küresel/seri üreticilerin etkin bir şekilde dağıtılmış değer yaratımı ağlarına katılımlarını sağlayacak alternatif iş modellerinin keşfedileceği çalıştayda; aynı zamanda yerel ölçekte onarım, yeniden kullanım ve yenilemeyi kolaylaştırarak değeri yeniden yakalamak için yerel fırsatlar ve yerel döngüsel ekonomiler için imkanlar da sorgulanacaktır. Çalıştay, nispeten daha kısa kullanım ömrü ve kullanıcıların ürünler bozulduğunda veya modası geçtiğinde yeniden satın alma eğilimi ile bilinen bir ürün kategorisi olan elektrikli ev aletlerine odaklanmaktadır. Bu ürün grubu, aynı zamanda çalıştay katılımcılarının halihazırda gündelik hayatlarında etkin olarak kullandıkları bir ürün grubu olması sebebiyle, çalıştayın verimliliğini arttıracağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: açık tasarım, dağıtılmış üretim, tasarım temelli iş modelleri

16 Eylül Cuma, 9:00 – 13:00

Yürütücüler

• Enver Tatlısu, İstanbul Teknik Üniversitesi, Endüstriyel Tasarım Bölümü
• Gülname Turan, İstanbul Teknik Üniversitesi, Endüstriyel Tasarım Bölümü

Özet:

Dijital ürünlerin günlük yaşantımızdaki yerinin her geçen gün arttığı, birçok anlam ve değerin buharlaşarak dijital arayüzlerin içerisine çekildiği günümüzde, fiziksel yaşamın zenginliklerini yeniden ürün-kullanıcı etkileşimine davet etmenin yolları nelerdir? 2 Boyutlu dijital ara-yüzlerin sunduğu, soyut göstergelere dayalı dar iletişim kanalı, diğer duyu organlarının ürün etkileşimine dahil edilmesi ile zengin bir kullanıcı deneyimi sağlayacak şekilde genişletilebilir mi? Ürün-kullanıcı ilişkisinde çözülmeler sağlayabilecek bu ve buna benzer sorulara cevaplar aramak üzere kurgulanmış ortak-tasarım çalıştayında katılımcılar, tasarım odaklı düşünce yöntemleri ile belirleyecekleri bir dijital deneyimi, fiziksel dünyanın zengin etkileşim olanaklarından faydalanarak ‘phygital’ bir deneyim olarak yeniden tasarlamaya davet ediliyorlar. ‘Deneyim’in bilimi’ olarak bilinen fenomenolojik yöntemlerden örtük olarak faydalanılacak olan ortak-tasarım sürecinin sonunda ortaya çıkacak olan tasarım önerileri ile bu tasarım önerilerine kaynaklık eden dijital deneyimler ‘Deneyim Sınıflandırması’ (Taxonomy of Experience, ToE) (Coxon, 2006)’na göre değerlendirilerek katılımcılar tarafından geliştirilecek phygital tasarım önerileri ile mevcut dijital deneyimlerin karşılaştırılması yapılacaktır. Çalıştayın amacı fenomenolojik yöntemlerin takip edildiği bir ortak-tasarım sürecinin, ürün-kullanıcı etkileşimini sıkışmış olduğu 2 boyutlu dar iletişim kanalından daha zengin bir nesne-insan etkileşimine doğru taşımaktaki etkisini nitel yöntemler ile ölçerek değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler: deneyim, alternatif gelecekler, ortak-tasarım, phygital